Archeologisch bureauonderzoek project Geleenbeek Terborgh te Schinnen|考古学数据集|土地规划数据集

In opdracht van ViForis heeft Geonius Archeologie in november 2023 een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Geleenbeek Terborgh te Schinnen in de gemeente Beekdaelen. Aanleiding voor het uitvoeren van het archeologisch onderzoek vormt de aanvraag van een omgevingsvergunning ten behoeve van het uitvoeren van oeverherstel, grootschalig onderhoud aan de bomenopstanden en de creatie van een toekomstbestendige inrichting van het projectgebied. Volgens de Maasterrassenkaart behoort het plangebied grotendeels tot het Terras van Sint Pietersberg. Dit terras is ongeveer 0,955 miljoen jaar geleden gevormd. Het oostelijk uiteinde van het plangebied ligt op het Terras van Geertruid 2, dat ongeveer 1,09 miljoen jaar geleden is gevormd. Geomorfologische gezien ligt het plangebied in een beekdalbodem van de Geleenbeek. Het begin van de beek ligt ter hoogte van Benzenrade en bij Stevensweert mondt de beek uit in de Maas. In de ondergrond liggen Holocene beekafzettingen van zand en klei. Hierop kan een pakket jong colluvium zijn afgezet, dat vanaf de hogere afbraakwanden in het beekdal is geërodeerd. In de bodem heeft zich naar verwachting een kalkloze poldervaaggrond ontwikkeld. In de ondergrond liggen Holocene beekafzettingen van zand en klei. Hierop kan een pakket jong colluvium zijn afgezet, dat vanaf de hogere afbraakwanden in het beekdal is geërodeerd. In de bodem heeft zich naar verwachting een kalkloze poldervaaggrond ontwikkeld. Historisch gezien is het plangebied voor zover bekend in gebruik geweest als hooiland en weiland. Ten noorden heeft een motte gestaan. Deze motte dateert uit de late middeleeuwen en bestond vermoedelijk uit een houten woontoren dat na verloop van tijd werd vervangen door een stenen gebouw. Mede door de opkomst van de mijnenindustrie werd in 1896 een spoor geopend tussen Sittard en Heerlen. In Brunssum en Heerlen werden tussen 1911 en 1915 twee steenkolenmijnen aangelegd. Voor het transport werd een tweede spoorlijn aangelegd die beide mijnen verbond met de haven van Stein. Dit spoor lag aan de zuidelijke grens van het plangebied. In het oosten van het plangebied werd de Geleenbeek rechtgetrokken zodat de beek niet met het nieuwe spoor kruiste. In 1974 werden beide mijnen gesloten waardoor het spoor buiten gebruik raakte. Kort daarna is deze lijn opgebroken. Om meer en sneller water af te voeren werd in de jaren ’50 van de vorige eeuw een tweede, rechte waterloop gegraven in het zuiden van het plangebied. Deze verbinding sloot in het westen van het plangebied aan op de oude loop van de Geleenbeek. Het graven en verleggen van de beek, alsmede de aanleg en sloop van de spoorlijn zal de bodem sterk hebben aangetast. Door de ligging in een beekdal en de verwachtte verstoringen heeft het plangebied een lage archeologische verwachting voor alle perioden. Daarom wordt geen vervolgonderzoek aanbevolen. Dit rapport is verzonden aan de opdrachtgever om het ter toetsing voor te leggen aan de bevoegde overheid. Hier werd in de tussenliggende periode geen reactie op ontvangen. Derhalve is besloten om dit rapport definitief te maken.