Bureauonderzoek en Verkennend Booronderzoek Archeologie Plangebied Talhorst 2 te Tolkamer, gemeente Rijnwaarden

Hamaland Advies heeft in opdracht van Woonstichting Vryleve een archeologisch onderzoek uitgevoerd ten behoeve van de realisatie van een woning aan de Talhorst 2 te Tolkamer. De oppervlakte van de kavel waarop de nieuwbouw is gepland en het oppervlak van de nieuwe bodemverstoring bedraagt maximaal 650 m² . De exacte verstoringsdiepte is nog onbekend maar bereikt een diepte van meer dan 30 cm-mv. De planontwikkeling bevindt zich in het stadium van aanvraag van de omgevingsvergunning.Volgens het bestemmingsplan Tolkamer 2012 heeft de locatie dubbelbestemming ‘Archeologische Verwachting 3’. De beleidskaart van de Gemeente Rijnwaarden (zie Afbeelding 12) geeft voor het noordelijk deel een hoge verwachting voor het plangebied aan. De resten liggen vlak onder het maaiveld. Voor het noordelijk deel geldt dat een archeologisch onderzoek nodig is bij bodemingrepen met een oppervlakte groter dan 100m² en dieper dan 30 cm onder het maaiveld plaatsvindt. Het zuidelijk deel is vrijgesteld van onderzoek. Het plangebied overschrijdt de vrijstellingsgrens en daarom is door Hamaland Advies voor het gehele plangebied een KNA conform bureauonderzoek en voor het noordelijk deel een veldonderzoek (verkennende fase) uitgevoerd.Conclusie bureauonderzoek Op basis van het bureauonderzoek wordt een hoge trefkans gegeven voor archeologische resten uit de Middeleeuwen en Nieuwe Tijd. Hoewel op de beleidskaart een hoge verwachting wordt aangegeven voor alle perioden, wordt de verwachting voor de perioden ouder dan de Middeleeuwen als laag ingeschaald door het meanderen van de s’-Gravenwaardgordel van de Waal. Het zuidelijk deel van het plangebied is al vrijgesteld voor onderzoek. Het noordelijk deel (309 m²) dient nog te worden onderzocht. Het archeologische niveau wordt verwacht vanaf het maaiveld tot in de beddingafzettingen op 1,50 mmv. Omdat de werkzaamheden tot op een onbekende diepte gaan, worden potentiële archeologische niveaus geraakt. Het plangebied heeft geen rol gespeeld in de historie van de Tweede Wereldoorlog. Er zijn voor zover bekend binnen het plangebied geen WO2-relicten aanwezig geweest.Conclusie Veldonderzoek Het veldonderzoek (verkennend booronderzoek) toont aan dat het oorspronkelijke bodemprofiel nog aanwezig is. De onverstoorde top van de C-horizont is aanwezig op dieptes variërend van 75 – 140 cm-mv. Op een gemiddelde diepte van 1,7 m-mv zijn beddingafzettingen aangetroffen, waar in theorie vindplaatsen vanaf het Paleolithicum t/m Bronstijd kunnen worden verwacht. Uit onderzoek van de Vrije Universiteit en uit het overleg met drs. J. Verhagen is echter gebleken dat het onderzoeksgebied binnen de Waalmeander van de 's-Gravenwaard (historisch gedateerd ca. 15e / 16e eeuw) ligt, waardoor het aannemelijk is dat alles ouder dan late middeleeuwen in deze zone verspoeld is. De betreffende meander is in afbeelding 16 twee keer in grijs aangegeven tussen Tolkamer en Herwen. In de aangrenzende Bijland liggen verspoelde Romeinse resten op 10 à 12 meter onder het gemiddelde grondwaterniveau. De hoge verwachtingen (in het plangebied, in de bereikbare ondergrond) voor Romeinse vindplaatsen en oudere vindplaatsen zijn dus niet reëel, vanwege de beperkte diepte van de te plegen bodemverstoring. Er zijn tijdens het verkennend booronderzoek geen oude cultuurlagen of relevante archeologische indicatoren aangetroffen. Op basis van de beschikbare gespecificeerde geologische informatie en de onderzoeksresultaten van het verkennend booronderzoek is er daarom geen reden om archeologische vindplaatsen te verwachten.Selectieadvies Vanwege het ontbreken van archeologische relevante spoorniveaus en indicatoren, adviseert Hamaland Advies om geen vervolgonderzoek uit te laten voeren. De geplande graafwerkzaamheden vormen geen bedreiging voor het bodemarchief.Selectiebesluit De resultaten van het bureauonderzoek en het inventariserend veldonderzoek (verkennende fase) zijn op 11 september 2017 getoetst door het bevoegd gezag, de Gemeente Rijnwaarden en diens adviseur, de regioarcheoloog (drs. J. Habraken). Het bevoegd gezag heeft de resultaten en conclusies in dit rapport akkoord bevonden en neemt het selectieadvies van Hamaland Advies over. Dit betekent dat het plangebied vrijgegeven wordt voor verdere ontwikkeling.Voorbehoud Verder dient te allen tijde bij het afgeven van een omgevingsvergunning de wettelijke meldingsplicht (Erfgoedwet 1-7-2016, art. 5.10 en 5.11) kenbaar te worden gemaakt, om het documenteren van toevalsvondsten te garanderen: ‘Degene die anders dan bij het doen van opgravingen een zaak vindt waarvan hij weet dan wel redelijkerwijs moet vermoeden dat het een monument is (in roerende of onroerende zin), meldt die zaak zo spoedig mogelijk bij onze minister’. Deze aangifte dient te gebeuren bij de RCE te Amersfoort en de verantwoordelijk beleidsadviseur archeologie van de Gemeente Rijnwaarden.